Çocukta Teratomlar

Anne karnında embriyonik gelişme endoderm, ektoderm ve mezoderm adı verilen 3 ayrı germ hücrelerinden gelişir. Teratom bu üç germ hücre yaprağından köken alan bir tümördür. İnsan vücudunun tüm yapıları bu üç germ yaprağından geliştiğinden teratom vücudumuzun herhangi bir anatomik bölgesinde gelişebilir. Tümörün klinik bulguları da ortaya çıktığı anatomik bölgeye göre değişmektedir.

Teratomların içinde her türlü hücreye dönüşebilecek çeşitli hücre grupları düzensiz bir şekilde bulunur. Tümör benign (iyi huylu), malign (kötü huylu) veya olgunlaşmamış (kötü huylu olma potansiyeline sahip) tümörler olarak üçe ayrılır.

Teratomlar genel olarak iyi huylu (benign) tümörlerdir yani matür (olgunlaşmış) hücrelerden oluşur, ancak kötü huylu (malign) yani immatür (olgunlaşmamış) hücrelerden de oluşabilir

Çocuklarda Teraton vucudun hangi bölgelernde daha sık görülür ? 

Teratomlar vücudun herhangi bir bölgesinde ortaya çıkan germ hücreli tümörlerdir. Genel olarak vücudun orta hattında yer alırlar. Teratomlar en sık sakrokoksigeal bölgede görülür, 2. sıklıkta ise kızlarda ve erkeklerde yumurta dokusundan (kızlarda over, erkeklerde testis) ortaya çıkar. Daha sonra göğüs boşluğu, boyun, retroperitoneal bölge ve beyinde görülür.

Bir yaşın altında daha çok sakrokoksigeal bölgede rastlanırken, 1-10 yaş arasında gonadlar ve göğüs boşluğunda daha çok rastlanır. Daha büyük çocuklarda yani pubertede ise genellikle gonodlarda görülür.

Teratomlarda klinik bulgular nelerdir?

Klinik bulgular tümörün bulunduğu bölgeye göre değişir.

Sakrokoksigeal Teratom Kliniği: Genellikle anne karnında yapılan ultrasonografide tesbit edilir. Şayet tesbit edilmemiş ise bebek doğduğunda görülür. Kızlarda yaklaşık 2-3 kat daha fazla görülür, sıklığı 3000-4000 canlı doğumda bir görülür. Teartom dışardan görünüp görünmemesine göre 4 tipe ayrılır. İlk 3 tip dışardan görülür ki bunlar sakrokoksigeal teratomların yaklaşık %90’ını oluşturur, %10 luk kısmında dışardan kitle saptanmaz kitle tamamen pelviste sakrun kemiğinin önünde yer alır. Dışardan görülmeyen bu gurupta tanı daha zor olur ve ancak ilerleyen yaşlarda tanı konur. Kitle kabızlık, hidronefroz ya da herhangi bir nedenle yapılan araştırma sırasında fizik muayenede veya ultrasonografi ya da diğer görüntüleme yöntemlerinde saptanır.

Göğüs kafesi içindeki Teratomlar: Göğüs boşluğunun ön kısmında genellikle yerleşen tümörler solunum sıkıntısı ve göğüs duvarının öne doğru belirginleşmesine neden olur.

Gonodal Teratomlar: Erkeklerde testis teratomları genelde puberte döneminde ağrısız kitle olarak karşımıza çıkar, Kız çocuklarında ise karın ağrısı nedeni ile araştırılırken ya da over torsiyonu nedeni ile araştırılırken saptanır. Basıya bağlı kabızlık ve hidronefroz da yapabilirler.

Hamilelik sırasında saptanan Teratomlar nasıl izlenir?

Bebeğin yaşamı tehdit eden bulguları yoksa doğum normal zamanında veya normal zamana yakın gerçekleşir. Normal doğum veya sezeryan yapılabilir. Bu doğum doktorunun ve annenin kararına ve bebeğin durumuna bağlıdır. Doğum sırasında çocuk cerrahının bulunması ve hastayı ilk anda değerlendirmesi gerekir. Kitlenin büyüklüğü, üzerinde zedelenme olup olmadığı, kanama olup olmadığı önemlidir.

Çocuklarda Teratomların tanısı nasıl konur?

Ayrıntılı öykü ve fizik inceleme bulguları tanı konur yapılacak bir takım kan testleri ve görüntüleme yöntemleri ile ise tanı doğrulanır. Bulgular tümörün yerleşimine göre değişir.

Laboratuvar testleri arasında tam kan sayımı, biyokimya testleri ve teratoma özel tümör belirteçleri (alfa feto protein) tanı ve takipte kullanılır. Ancak unutulmamalıdır ki bu parametre yenidoğanlarda zaten yüksektir) tanıda yardımcı olur. Kesin tanı için görüntüleme yöntemleri ve gerekirse doku parçası alarak biyopsi yapılması gereklidir.

Direk grafiler (özelllikle ektopik kalsifikasyonlara dikkat edilmelidir), ultrasonografi ve Bilgisayarlı Tomografi tanı ve tümörün özelliklerinin ve komşu organlarla ilişkisinin belirlenmesinde yeterlidir.

Teratomlar nasıl tedavi edilir?

Doğar doğmaz bebeğin genel durumunu ve solunumunu kontrol altına aldıktan sonra kitle üzerine ıslak steril gazlı bezlerle pansuman yapılır. Çok büyük bir alan olduğu için buradan ısı kaybı fazladır. Serum verilmek üzere damar yolu açılır ve bebek ısıtılır.

Ameliyata uygun duruma geldiğinde ameliyathanede genel anestezi altında bebek hazırlanır. Yüzüstü pozisyonda kitle steril solüsyonlarla silinir ve ameliyat sahası açıkta bırakılır.

Amaç kitlede zedelenme olmadan kitleyi tüm olarak çıkarmak, kuyruk sokumundaki kemiği (koksiks) kitle ile çıkarmak makatın etrafındaki kasları korumak ve normal pozisyonda makat (anüs) oluşturmak ve popo şekillendirmesini mümkün olduğu kadar normale yakın yapmaktır. Tümör sadece dışarı doğru büyüdüyse kitle üzerinden kesi ile çıkarılır, karın içine doğru da büyümüşse karın kesisi ve kitle üzerinden kesi yapılarak kitlenin tamamı çıkarılmalıdır.

Kitle ameliyat sırasında tam olarak çıkarılabiliyorsa cerrahi yapılması ilk seçenektir. Tam olarak çıkamayacak ve biyopsi sonrası kötü huylu teratom tanısı alan hastalara öncelikte ilaç tedavisi (kemoterapi) verilmesi ve kitle küçüldükten sonra ameliyat yapılması uygundur.

İyi huylu ve olgunlaşmamış hücreler içeren kitleler tam çıkarılabilirse cerrahi tedavi iyileşme için yeterlidir. Kemoterapi verilmesi gerekmez.

İyi huylu teratomlarda tercih, organ koruyucu cerrahidir, yani sadece kitlenin çıkarılması yeterlidir. Örneğin Testisler ve Overler çıkarılmamalıdır.

Teratomlarda ameliyat sonrası izlem nasıl yapılır?

Ameliyat sonrası kitlenin patolojik incelemesi yapılır. İyi huylu tümör ise başka tedaviye gerek yoktur. Ancak genital bölge ve anal bölgenin muayeneleri 2-4 ayda bir, daha sonra 6 ayda bir yapılarak hastanın idrar ve gaita kontrolü 3 yaşına kadar izlenir. Sakrokoksigeal teratomlarda ilerde idrar inkontinansı ve kaka kaçırma kabızlık sorunları olabilir. Takip edilmelidir.

Kötü huylu tümör sonucunda ise bebeğin kemoterapi (ilaç tedavisi) alması gereklidir. Kitlenin tekrar etmesi açısından uzun dönem izlemleri çocuk cerrahisi ve çocuk onkoloji bölümleri tarafından 3-6 ayda bir yapılmalıdır. Kitle aynı bölge veya başka bir bölgede tekrarlarsa cerrahi olarak çıkarılması ve tekrar kemoterapi verilmesi gerekir. Böyle hastalarda uzun dönem yaşam sonuçları daha kötüdür.

Çocuklarda teratomlar uzak organlara yayılır mı, tekrarlar mı?

İyi huylu teratomlarda uzak organ yayılımı ve nüks pek görülmez. Görülürse bu teratomun kötü huylu olduğu anlamına gelir ve çıkarılması gerekir ve sonrasında ilaç ve ışın tedavisi uygulanabilir.

*** Burada verilen bilgiler, internet sitesinin içeriği ziyaretçiyi özellikle aileleri bilgilendirme amacı ile düzenlenmiştir. Hiçbir bilgi ziyaretçiler tarafından tavsiye olarak değerlendirilip hiçbir karar veya eyleme neden olmamalıdır. Konu ile ilgili hastasını mutlaka bir çocuk cerrahisi uzmanına muayene ettirmeli, onunla görüşerek birebir bilgisine başvurarak karar vermelidir.